گام‌های لرزان صنعت بیمه در عصر شتابان هوش مصنوعی 

تیتر 20- هوش مصنوعی، به‌سرعت در حال تغییر چهره صنایع مختلف است و بیمه نیز از این قاعده مستثنی نیست. هرچند بسیاری از کشورها، به ‌طور گسترده از فناوری‌های نوین برای تحول دیجیتال بهره‌برداری کرده‌اند اما بیمه در ایران، از این منظر، هنوز در دوران طفولیت به سر می‌برد. پرسش این است که آیا هوش مصنوعی می‌تواند نقطه عطف بازسازی این صنعت در ایران باشد و مسیر پرچالش آن را هموار کند؟

واقعیت این است که صنعت بیمه در کشور ما، تا حد زیادی به روش‌های سنتی متکی است. دفاتر فروش، نمایندگی‌های متعدد و فرایندهای کاغذی، همچنان بخش عمده‌ فعالیت‌های این حوزه را تشکیل می‌دهند. از طرفی، بسیاری از شرکت‌های بیمه در ایران، هنوز وارد فاز تحول دیجیتال نشده‌اند. این در حالی است که دیجیتالی‌سازی بیمه در کشورهای پیشرفته، به یک استاندارد تبدیل شده است. 

تجربیات جهانی
در دنیا، هوش مصنوعی در صنعت بیمه برای پیش‌بینی ریسک، شناسایی تقلب، ارائه خدمات مشتریان از طریق چت‌بات‌ها و حتی پردازش خودکار خسارت استفاده می‌شود. در آمریکا و اروپا، شرکت‌های بیمه از فناوری‌های پیشرفته مانند بلاک‌چین و کلان‌داده (بیگ‌دیتا) بهره می‌برند تا سازوکارهای اجرایی و فرایندهای خود را بهینه کنند و خدمات شخصی‌سازی‌شده‌ ارائه دهند.  

به طور مثال، شرکت بیمه‌ای لموناد (Lemonade) در آمریکا که در سال 2015 تاسیس شده، با استفاده از الگوریتم‌های هوش مصنوعی، زمان پردازش درخواست‌ خسارت را به چند دقیقه کاهش داده است. این شرکت با سرمایه اولیه 480 میلیون دلار، تمرکز فعالیت خود را روی بیمه مالک و مستاجر، با پشتیبانی ابزار هوش مصنوعی قرار داده است.
در چین نیز شرکت باسابقه پینگ‌ان (Ping An) که در سال 1988 راه‌اندازی شده، با بیش از 200 میلیون مشتری در دنیا، با استفاده از هوش مصنوعی، خدمات را بهبود بخشیده و امکان دسترسی آسان و سریع به سرویس بیمه‌ای را برای مشتریان فراهم کرده است. این برند پیشرو، از هوش مصنوعی برای تحلیل داده‌های پزشکی و تعیین دقیق‌‌تر نرخ بیمه استفاده می‌کند. 

نگاهی به ایران
در ایران، به‌کارگیری هوش مصنوعی در بیمه، هنوز در آغاز راه است و بسیاری از شرکت‌های بیمه‌، همچنان در خواب زمستانی به سر می‌برند! ما نه ‌تنها داده‌های کافی برای تحلیل نداریم، بلکه فرهنگ استفاده و داده‌کاوی نیز در صنعت بیمه ما جا نیفتاده است. همین موضوع، ایران را در مسیر بهره‌گیری از فناوری‌های هوش مصنوعی، با چالش‌های جدی مواجه می‌کند.

البته مردادماه امسال در شانزدهمین نمایشگاه بورس، بانک و بیمه، از نخستین چت‌بات تخصصی بیمه با طراحی بومی رونمایی شد. طبق ادعای تولیدکنندگان، این چت‌بات، ضمن داشتن دانش پایه و جامع بیمه‌، قابلیت تطبیق و آموزش بر اساس داده‌های اختصاصی شرکت‌ها را داراست و به آنها امکان می‌دهد چت‌بات را طبق نیاز و فرایند خود آموزش داده و سفارشی‌سازی کنند. 

با این همه، اغلب کارشناسان صنعت معتقدند تاکنون اقدام عملیاتی موثر در صنعت بیمه ایران در حوزه هوش مصنوعی صورت نگرفته و تاثیرات همین تلاش‌های اندک نیز برای مشتریان و اهالی صنعت شفاف نیست. آنچه رخ داده، بررسی‌ها و مطالعات فعالان این حوزه، به‌ویژه اینشورتک‌هاست اما بدنه صنعت، هنوز نتایج به‌کارگیری آن را احساس نکرده‌اند. در این شرایط چنانچه با تحولات شتابان فناورانه همراه نشویم، باد ما را با خود خواهد برد! و تبعات این عقب‌افتادگی، جبران‌ناپذیر خواهد بود.

از نگاه متخصصان بیمه، نبود زیرساخت‌های مناسب، عدم آگاهی و دانش روز، سرمایه‌گذاری ناکافی، نگرانی از تغییرات ساختاری و فرایندی و در نهایت، مقاومت در برابر تغییر، از موانع توسعه هوش مصنوعی در صنعت بیمه ماست.

از مزایا تا چالش‌ها
استفاده از هوش مصنوعی، پیامدهای مثبت و منفی برای بیمه به همراه دارد. یکی از پیامدهای مثبت آن، افزایش دقت در تحلیل ریسک است. الگوریتم‌های هوش مصنوعی قادرند داده‌های پیچیده را با دقت بالا تحلیل کنند و پیش‌بینی‌های دقیق درباره ریسک‌های مختلف ارائه دهند. این موضوع، به کاهش خسارت‌ها و بهبود کارای منجر می‌شود. همچنین خودکارسازی فرایندهایی مانند ارزیابی خسارت و مدیریت مطالبات، هزینه‌های عملیاتی شرکت‌های بیمه را به‌ طور چشمگیری کاهش می‌دهد. 

علاوه بر اینها، ابزارهای مبتنی بر هوش مصنوعی قادرند خدمات سریع و شخصی‌سازی‌شده‌ به مشتریان ارائه کند. ضمن اینکه الگوریتم‌های پیشرفته آن، الگوهای مشکوک را شناسایی و از وقوع تقلب در بیمه جلوگیری می‌کنند.

با وجود این مزایا، ورود هوش مصنوعی به صنعت بیمه در ایران، چالش‌هایی را  به همراه دارد. الگوریتم‌های هوش مصنوعی ممکن است به دلیل داده‌های ناکافی یا جهت‌گیری‌های ناخواسته، نابرابری‌هایی در ارائه سرویس‌های بیمه‌ای ایجاد کنند. همچنین استفاده گسترده از داده‌ها، نیازمند مدیریت دقیق برای حفظ حریم خصوصی بیمه‌گزاران است. 

فراتر از موارد یادشده، به‌کارگیری هوش مصنوعی در بیمه و خودکارسازی فرایندها، ممکن است منجر به حذف یا تکامل برخی مشاغل بیمه‌ای شود که همین امر، آموزش مستمر منابع انسانی و نیز تغییر و تحول در فرایندهای شرکت را ضروری می‌سازد. همه اینها، در گرو سرمایه‌گذاری برای توسعه و پیاده‌سازی فناوری‌های هوش مصنوعی است که برای برخی شرکت‌ها چالش‌برانگیز است.

آینده هوش مصنوعی در بیمه: به کجا می‌رویم؟
اکنون این سوال مطرح می‌شود که آیا صنعت بیمه در ایران، تمایل و آمادگی پذیرش و به‌کارگیری هوش مصنوعی را دارد؟ شواهد حاکی است با وجود تمام چالش‌ها، برخی شرکت‌های بیمه، به اهمیت این فناوری پی برده‌اند و اقدامات اولیه را برای بهره‌گیری از آن در دستورکار قرار داده‌اند. غفلت از فرصت‌های هوش مصنوعی، از سوی رگولاتور بیمه یا شرکت‌های  فعال که هنوز در این مسیر حرکت نکرده‌اند، بهای گزافی را به دنبال دارد. از این‌رو، نیاز به برنامه‌ریزی‌ وسیع‌تر‌ و سرمایه‌گذاری‌ بیشتر در حوزه سیاست‌گذاری و تذوین راهبرد تا برنامه‌ عملیاتی و اجرا، احساس می‌شود. 

به‌کارگیری هوش مصنوعی در صنعت بیمه، تنها یک انتخاب نیست، بلکه پیش‌نیاز بقا و پیشرفت در بازار داخلی و بین‌المللی است. اگرچه این مسیر با چالش‌های فراوان همراه است اما برنامه‌ریزی دقیق، سرمایه‌گذاری مناسب و پذیرش فرهنگی، بهره‌مندی بهتر از فرصت‌های بی‌نظیر آن را میسر می‌سازد. فعالان بیمه در ایران، باید با استفاده از تجربیات جهانی و توسعه زیرساخت‌های داخلی، خود را برای آینده پرشتاب دیجیتالی شدن آماده کنند.